Subordonata temporala

Subordonata temporala

Indica momentul, punctul de plecare, intervalul, repetabilitatea sau limita in timp.

Temporala poate fi de: simultaneitate, anterioritate, posterioritate, iterativa.

Temporala de simultaneitate momentana

Elemente de relatie: ut, ubi, cum cu modul indicativ - cand.

Ubi pater venit, abiit mater- Cand a venit tata a plecat mama.

Temporala de simultaneitate in durata

Elemente de relatie: ut primum, ubi primum, cum primum cu modul indicativ - de andata ce.

Ubi primu haec perspicit consilium movit - De indata ce observa acestea schimba planul.

Temporala de anterioritate imediata

Elemente de relatie: dum, donec, quoad, quamdiu cu indicativul - pe cand, in timp ce cata vreme, cu conjunctivul - pana sa, numai sa; simul atque cu indicativul - de indata ce; cum cu conjunctivul imperfect - pe cand.

Dum haec geruntur in Gergovia, Caesar acies disponit. Cata vreme acestea se intampla in Gergovia, Cezar organizeaza liniile de bataie. Donec eris felix, multos numerabis amicos - Cata vreme vei fi fericit vei avea parte de multi prieteni. Quoad vixit, Cato didicit. Cat timp a trait Cato a invatat. Cum puer essem Romae habitabam. Pe cand eram copil locuiam la Roma. Nunc animum advortite dum huius argumentum eloquar comoediae - Acum luati aminte numai sa va spun subiectul acestei comedii.

Temporala de anterioritate distanta

Elemente de relatie: postquam cu indicativul - dupa ce, cum i cu conjunctivul mai mult ca perfect - dupa ce.

Eo postqum Caesar pervenit, obsides, arma, servos poposcit - Caesar, dupa ce a ajuns acolo a cerut ostateci, arme, sclavi. Vercingetorix, cum ad suos redisset, respondit - Vercingetorix, dupa ce a ajuns la ai sai, a raspuns.

Temporala de posterioritate

Elemente de relatie: antequam, postquam cu modul indicativ - inainte de a, inainte ca, cu modul conjunctiv - inainte sa.

Antequam surgat tempestas minatur. Mai inainte sa izbucneasca furtuna ameninta. Priusquam se hostes ex terrore reciperent, in fines Suessionum exercitum duxit - Ininte ca dusmanii sa-si revina din spaima, a dus armata in tinuturile suesilor.

Substitutia subordonatei temporale se realizeaza prin:

relativa circumstantiala;

participiala relativa;

participiala absoluta (vezi exemplele de la subordonatele mentionate)

Exercitii de autoevaluare

Traduceti in limba romana:

1. Metellus, ubi primum magistratum ingressus est, ad bellum quod gesturus erat animum intendit. Quandocumque ultimus dies venerit, non cuctabitur vir sapiens ire ad mortem certo gradu. Ubi in Africam venit, statuit Metellus non prius bellum attingere quam maiorum disciplina milites laborare coegisset. Ante Salamina ipsam Neptunus obruet quam Salaminii tropaei memoriam. Omnes hoste terga verterunt neque prius fugere destiterunt quam ad flumen Rhenum milia passuum ex eo loco circiter quinque pervenerunt. Apud Mantineam vulneratus, Epaminonda tum denique sibi evelli iubet spiculum posteaquam ei percontanti dictum est clipeum esse salvum. Videmus progredientem, apud Homerum, Aiacem multa cum hilaritate cum depugnaturus esset cum Hectore. Archias, cum esset cum M.Lucullo in Siciliam profectus et cum ex ea provincia cum eodem Lucullo decederet venit Heracleam. Dum vigebat aetas; Servius Galba militari laude apud Germanos floruit. Pervenit quoad progredi potuit hominis amentia. Donec eris felix multos numerabis amicos, tempora si fuerint nubila solus eris.

2. Zenonem, cum Athenis essem, audiebam frequenter. Milo, cum in senatu fuisset eo die quoad senatus est dimissus, domum venit. Crassus defendit Liciniam virginem, cum annos viginti septem natus esset. Milites non finem prius sequendi fecerunt quam muro oppidi portisque appropinquarunt. Ante occupatur animus ab iracundia quam providere ratio potuit ne occuparetur. Cum valetudini tuae diligentissime consulueris, tum consulito navigationi. Athenae cum florerent aequis legibus, procax libertas civitatem miscuit. Incidunt saepe causae cum repugnare utilitas honestati videatur. Homines dum docent discunt. Milo paulisper, dum se uxor comparat, commoratus est. Dum elephanti traiciuntur, interim Hannibal Numidas equites quingentos ad castra Romana miserat speculatum.

Traduceti in limba latina:

Oamenii cand ii invata (disco, ĕre) pe altii se invata (doceo, ēre). Cand frigul (frigor, is) a devenit (fio, eri, factus sum) de nesuportat (intolerabilis, e) soldatilor le-a fost dat repaus (requies, tis). Nu cred ca tu astepti (exspecto, are) cat timp scriu (scribo, ěre). Cand vine primavara (ver, is gen neutru) sosesc (venio, ire) pasarile din tarile calde (callidus, a, um). Dupa ce a invatat (disco, ěre) lectia (lectio, onis) a luat o nota mare. Pana sa vina toamna agricultorii strang (lego, ěre) recolta (frumentum, i) de pe ogor. Pe cand eram copil ma plimbam (ambulo, are) prin gradinile (hortus, i) Romei. In timp ce Caesar era in Gallia la Roma a avut loc (teneo, ēre) un sfat pentru a-l inlatura (aufero, auferre). Cata vreme a trait (vivo, ěre) omul a invatat de la cei mai in varsta. (senex, is. )